Τοξοπλάσμωση στην εγκυμοσύνη: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η τοξοπλάσμωση είναι μια σοβαρή λοίμωξη που μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επικίνδυνη για το μωρό.

Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να γίνονται προληπτικές ιατρικές εξετάσεις της μέλλουσας μητέρας αλλά και να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες υγιεινής.

Η λοίμωξη προκαλείται από το τοξόπλασμα, ένα παράσιτο το οποίο μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο είτε μέσω κάποιας σκνίπας που έχει τσιμπήσει κατοικίδιο ζώο, κυρίως γάτα (φορέας του παρασίτου), είτε από την κατανάλωση μισοψημένου κρέατος. Όμως, εάν μια έγκυος προσβληθεί από τοξόπλασμα, το παράσιτο μπορεί να περάσει στον πλακούντα και να μολύνει έτσι το μωρό. Ο κίνδυνος ο οποίος λέγεται τοξοπλάσμωση υφίσταται στην πρωτολοίμωξη, δηλαδή όταν η μητέρα μολυνθεί για πρώτη φορά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ωστόσο, ευτυχώς, με τις ειδικές εξετάσεις (μεταξύ αυτών, και για την ανίχνευση τοξοπλάσματος) που συστήνει ο γυναικολόγος από την πρώτη ήδη επίσκεψη της μέλλουσας μητέρας, η τυχόν μόλυνση εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται έγκαιρα με φαρμακευτική αγωγή.

Όταν μολύνεται το μωρό

Η παρουσία της λοίμωξης στη μητέρα δεν σημαίνει, λοιπόν, αναγκαστικά ότι έχει μολυνθεί και το μωρό. Ωστόσο, σε περίπτωση μόλυνσης, οι επιπτώσεις για το έμβρυο μπορεί να είναι πολύ σοβαρές. Η πιθανότητα μετάδοσης στο έμβρυο από τη μητέρα μεγαλώνει όσο πιο προχωρημένη είναι η εγκυμοσύνης, η σοβαρότητα όμως της ασθένειας είναι μεγαλύτερη στο πρώτο τρίμηνο και μειώνεται καθώς προχωράει η κύηση. 

Σήμερα όλες οι μέλλουσες μαμάδες μπορούν να αποφύγουν τις συνέπειες αυτής της λοίμωξης, αν υποβάλλονται από την αρχή της εγκυμοσύνης τους σε τακτικό έλεγχο -κάθε δύο μήνες- για τοξοπλάσμωση, με ένα απλό δείγμα αίματος, στο οποίο εξετάζονται τα αντισώματα που έχει ο οργανισμός τους. Αν διαπιστωθεί η παρουσία του αντισώματος IgG, σημαίνει ότι η έγκυος έχει μολυνθεί παλαιότερα από τη συγκεκριμένη ασθένεια και έχει πια ανοσία σ’ αυτήν. 

Στην περίπτωση που η μέλλουσα μητέρα έχει μολυνθεί από τοξόπλασμα, ο έγκαιρος εντοπισμός (στο στάδιο κατά το οποίο το παράσιτο υπάρχει στο αίμα της) είναι σημαντικός, αφού μπορεί να χορηγηθεί στη μέλλουσα μητέρα φαρμακευτική αγωγή, ώστε να καταπολεμηθεί το μικρόβιο και να αποτραπούν οι αρνητικές συνέπειές του για το μωρό. Για την αντιμετώπιση της τοξοπλάσμωσης έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική η αντιβιοτική θεραπεία με pyrimethamine, sulfadiazine.

Σύμφωνα με τις συστάσεις των Ευρωπαίων ειδικών, αλλά και των ειδικών της Υγειονομικής Σχολής Αθηνών, για να περιορίσετε τον κίνδυνο προσβολής σας από τοξοπλάσμωση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι απαραίτητο να τηρείτε τους εξής κανόνες:

– Μην αμελείτε τον τακτικό προληπτικό έλεγχο για τοξοπλάσμωση.
– Αποφύγετε γενικά το μισοψημένο κρέας (χοιρινό, αρνί, μοσχάρι) και μην τα δοκιμάζετε κατά το μαγείρεμά τους, μέχρι να βεβαιωθείτε ότι έχουν μαγειρευτεί καλά.
– Πλένετε τα χέρια σας πάρα πολύ καλά όταν πιάνετε ωμό κρέας.
– Μην τρώτε σαλάμια, ωμά λουκάνικα και ωμό προσούτο. Αντίθετα, τα βρασμένα αλλαντικά (μορταδέλα, βραστό προσούτο, λουκάνικα τύπου βουρστ) δεν είναι επικίνδυνα.
– Να αποφεύγετε και τα ωμά ψάρια και θαλασσινά, τα οποία, έστω κι αν δεν περιέχουν κύστες τοξοπλάσματος, μπορεί να γίνουν φορείς ιογενών ασθενειών (όπως, π.χ., ηπατίτιδας Α).
– Να πλένετε με μεγάλη προσοχή τα λαχανικά και τα φρούτα που πρόκειται να φάτε, γιατί, εκτός των άλλων, στα φύλλα τους μπορεί να κρύβονται και πρωτόζωα (αυγά του τοξοπλάσματος).
– Να τηρείτε με σχολαστικότητα όλους τους κανόνες υγιεινής μέσα και έξω από το σπίτι.
– Αν έχετε ως χόμπι την κηπουρική, πρέπει να φοράτε πάντα γάντια όταν ασχολείστε με τα παρτέρια του κήπου (στο χώμα μπορεί να υπάρχουν κόπρανα σκύλου ή γάτας και να σας μολύνουν).

Προσοχή με τις γάτες

Μια μορφή του μικροβίου της τοξοπλάσμωσης υπάρχει στα κόπρανα της γάτας, γι’ αυτό και το συμπαθέστατο αυτό κατοικίδιο ενοχοποιείται ως κύριος φορέας της λοίμωξης. Οι έγκυες σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να τηρούν με σχολαστικότητα όλους τους κανόνες υγιεινής που αφορούν τις ίδιες και το ζώο.